Сухарев традицияләргә сылтама белән Россиядә революциягә кадәр Россия гаскәрләре көне Россиянең Төркия һәм Польша белән сугышы вакытында 1769 елның 29 августында билгеләнгән булуын әйтә.

«Әлеге бәйрәм безгә мирас итеп халык хәрби-диңгез комиссары Лев Троцкийдан калган һәм ул рус милли бәйрәме булып саналмый. Хәрби бәйрәмне җәй көненә кайтарырга кирәк дип саныйм: аның белән без Россия традициясен дәвам итәчәкбез һәм җәйге җылы көннәрдә өстәмә ял бирәчәкбез», — дип белдергән депутат.

Беренче уйдырма: микродулкыннар – радиоактив, диләр. Магнетрон тарафынан таратылучы дулкыннар ионлаштырылмый. Шуңа күрә аларның ризыкка да, кешеләргә дә тискәре йогынтысы юк.

Икенче уйдырма: «микровол-новка»да ризыкның молекуляр структурасы үзгәрә һәм андагы әйберләр канцероген хәлгә керә. Башкача әйткәндә, яман шеш барлыкка килүгә сәбәп булырга мөмкин, диләр. Әмма әлегә моны фәнни яктан дәлилләүче бер генә факт та юк.

изыкны рентген нурланышы гына мондый хәлгә китерә ала. Микродулкыннарда ашларны май салмыйча пешерергә яки җылытырга мөмкин. Ул тиз арада әзер була, температура 100 градустан артмый – духовкада, мисал өчен, 180-220 градуста пешерәбез.

Молекуляр структура югары  температурада озак пешергәндә һәм кыздырганда үзгәрә. Аңа суның сыйфаты да тәэсир итә.

Өченче уйдырма: «микровол-новка»дан чыккан нурланыш – кеше сәламәтлеге өчен куркыныч, диләр.  «Вай-фай» роутердан яки заманча телевизордан нәкъ шундый ук нурланыш чыга. Дөрес, эшләп торган вакытта  ул «микроволновка»да көчлерәк була, шулай да, тышка чыкмыйча, җиһаз эчендә кала. Магнетрон туктауга, микродулкыннар сүнә һәм ризыкта сакланмый.

Шулай да, әлеге җиһазны кулланганда, кайбер кагыйдәләр үтәлергә тиеш:
– «микроволновка» эшләгәндә, пыяласына текәлеп, тәлинкәнең әйләнеп торуын карарга ярамый. Бу вакытта җиһаздан  бер метр тирәсе ераклыкта булу әйбәтрәк; 
– балалар өчен сатып алынган ризыкны һәм  күкрәк сөтен дә җылытырга кирәкми – зыяны тими, тик менә файдасы кими; 
– пешергәндә яки җылытканда савытны махсус капкач белән капларга киңәш ителә. Моның тагын бер уңый ягы – «микроволновка» чиста кала;
– җиһаз эшләгән вакытта организмда кардиоэтәргеч куйдырылган кешеләр аның янында тормаска тиеш;
– «микроволновка»ны кулланганда ризыкны пластик, тимер, яньчелгән савыт-сабага салмагыз;
– аны һәм әйләнә торган тәлин-кәсен ике атнага бер мәртәбә уксус белән юыгыз.

Сәламәт булыгыз!

Туган як

Алай гына да түгел, күпләр иртәсен нәкъ менә “Чәк-чәк”ләр белән башларга күнекте. Тора-бара тапшыруның бер-ике еллык туган көннәре зурлап уздырылды, баллы тәмнүшкә исемен йөрткәнгәме икән, күп тыңлаучыларны үзенә җыйды ул.

Бүген эфирда тапшыруның соңгы чыгарылышы яңгырады. Төгәл биш ел да ике ай буе барган тапшыруның бүген хушлашу эфиры булды. Дөрес, бу елларда аның алып баручылары да алмашынып алды. Гөлшаттан соң егетләргә Айгөл Хәйруллина кушылса, быелдан Рөстәм янына Дилбәр белән Рәсим Фасыйхов килде. Биш ел аз гомер түгел, “Чәк-чәк шоу” – “Болгар” радиосы тарихында иң озын гомерле тапшыруларның берсе.

“Чәк-чәк шоу” проекты ябылу турында әйткәч, бер танышым: “Инстаграмда күрдем бервакыт. Дилбәр белән Рәсимнең сыер битлеге кигән фотосын куйганнар. Шулвакытта ук “Чәк-чәк шоу”га ясин чыктым инде мин”, – дип көлдерде.

“Шундый тапшыруны ябу, әлбәттә, күңелле күренеш түгел”

–1 марттан без яңа контентка, яңа форматка күчәбез, – ди радионың баш мөхәррире Илфар Кәримов. – Күңел ачу тапшыруы буларак, “Чәк-чәк шоу” бу форматка туры килми. Бу уйлап эшләнгән эш. Иртәнге тапшыру әлегә туктатыла. Бу сәгатьләрдә эфирга аерым алып баручылар, рубрикалар, музыка чыгачак.  Сүз дә юк, “Чәк-чәк шоу”ның ябылуы – күңелле күренеш түгел. Әмма һәр нәрсәнең башы һәм ахыры була. Тора-бара җайлашып китәрбез, иртәнге тапшыруның яңа форматын уйлашырбыз.
 


Бу үзгәрешләр “Тәртип” радиосының контенты “Болгар”га бирелү белән бәйле дигән сүзләр дә бар. Баш мөхәррир әйтүенчә, “Тәртип” алып баручыларына “Болгар”га килеп тапшырулар эшләргә тәкъдим ителгән. Якын арада “Калеб”, “Гүзәл гамь” тапшырулары, фондтагы язмалар, истәлекләр, ретро җырлар эфирга чыгачак.

“Иртәгә биштә торып радиога килермен кебек”

Тапшыруның ветераны Рөстәм Гайзуллин әлегә нинди хисләр кичерүен аңламый.

–Күңелдә бушлык, моңсу, – ди ул. – Иртәгә иртәнге 5тә торып, радиога килермен кебек әле һаман. Бер яктан, йокы туя икән дип тә шатланам. Шаяртам, әлбәттә. Моңсу. Биш елдан артык бит инде. Шулай да яраткан тыңлаучыларым югалтмас дип уйлыйм, мин радиода калам.

“Тыңлаучылар сагыныр инде”

–Радиода 16 ел эшләү дәверендә күп проектлар ачылды, күбесе ябылды, – ди Айгөл Хәйруллина. – Билгеле, биш ел буе барган шундый матур тапшыруның ябылуы кызганыч. Мин дә ике ел ярым эшләдем анда. “Чәк-чәк шоу”ның командасы бик көчле иде.  Авыз тутырып әйтә алам: бердәм идек. Ниндидер бер проектның ябылуы икенчесенә юл ачылуы да бит әле ул.

Алып баручылар да юкка чыкмас. “Чәк-чәк шоу”да үткән еллар һәрберебез өчен зур тәҗрибә. Ул яңа адым башлау өчен дә зур этәргеч. Күп идеяләрне без тормышка ашырдык. Сагынып искә алырбыз инде. Тыңлаучылар да бик яратты аны, алар да сагыныр. Ләкин ниндидер бер яңа тапшыру барлыкка килгәч, “Чәк-чәк”нең тарихы, башкарган эшләре онытылыр дип уйламыйм. Чөнки без Яшел Үзәннең Бакырчы, Актаныш халкы белән әле дә дус-тату яшибез. Бу проект өлкәсендә эшләгән кешеләрне бик хөрмәт итәм. Марсель Әхмәдуллин шикелле кешене эзләп табу җиңелләрдән түгел. Ул киткәч, әзрәк аксау сизелде. Минем китүем алдан көтелгән иде, башка проектка алындым. Рөстәмдәге кебек энергия беркемдә юк. Ул таулар күчерергә әзер, пүчтәк кенә фикерне дә күтәреп алып, дөрес юнәлешкә кертеп җибәрә торган кеше ул. Нишләтәсең, хәерлегә булсын. Шундый фикергә киленгән икән, юкка гына түгелдер инде.

“Пик” чагында ябылырга тиеш иде, сүнеп барганда түгел”

“Чәк-чәк шоу” проекты радионың дилбегәсе Илнур Фәйзрахманов кулында чакта дөнья күрде.

–Ул безнең программалар директоры Вячеслав Юрьевич (Лопатин – Ч.Ш) белән “тудырган” уртак эшебез, – ди   Илнур әфәнде. Ул бүген “Азан” радиосының баш мөхәррире. – “Яңа Гасыр” радиосының “Болгар”га күчеш мәле иде. Үз вакытында ачылып, бу тапшыру зур функция башкарды. Татарда моңа кадәр андый проект юк иде. Яшерен-батырын түгел, без аның калыбын үзебез дә “Русское радио”дан “урладык”. Әмма күңел ачу форматы булса да,  аның эчендә җитди әңгәмәләр корып, сыйфатлы тапшыру эшләнде.

- Ике ел элек үк тапшыруны эфирдан алу турыда сүз башлаган идем. Әмма аннан соң үзем эштән киттем дә, ул чыгуын дәвам итте. Яхшы рейтинг белән тапшыру өч елдан артык эшли алмый. Әмма “Чәк-чәк шоу”га “пик” ноктасында ябылу кирәк иде, ә сүнә баргач түгел. Ябылган очракта да аны алыштырырдай яхшы тапшыру кирәк. Ким дигәндә ике атна вакыт үтәргә тиеш. Һәркемнең үз фикере, үз позициясе. “Болгар” радиосы эшенә тыкшынмыйм. Алып баручылар да хәзер иртәнге тапшыру форматыннан үстеләр. Рөстәм Гайзуллин иң соңгы “могикан”. Ул үзе генә дә менә дигән авторлык программасы җитәкли ала.

- Дөресен генә әйткәндә, “Чәк-чәк шоу”ның составы бер кичтә хәл ителде. Мин Гөлшат, Рөстәм, Марсель белән аралашам, әмма аларның бер-берсе белән таныш икәнен белми идем әле. Баксаң, Рөстәм белән Марсель параллель классларда укыган, Гөлшат белән дә яхшы мөнәсәбәттә. Беренче көннән үк алар тапшыруны күтәреп алдылар. Тыңлаучылар да куркып калды хәтта. Тәнкыйтьләүчеләр дә күп булды. Әмма барыбер тыңладылар. Шулай контраст тудыруы белән дә үсеп китте ул. Радио рейтингы өчен “Чәк-чәк шоу” бик зур плюс булды. Радионың реклама щитына, роликларга да без “Чәк-чәк”ләрне кыстырдык. Яхшы тапшыру булды. Тагын андый проект булырмы-юкмы? Булыр ул...Әмма кайчан?

23. Шулай ук, бананлы-каймаклы крем да бик тәмле килеп чыга.

Татарстан Гидрометеорология һәм әйләнә-тирә мохитне күзәтү идарәсе мәгълүматларына караганда, 1 март төнендә һәм иртән Татарстан территориясендә урыны белән томан төшү ихтималы бар. Томан вакытында күз күреме 500 метрдан да кимрәк булачак.

Һава торышы начараю сәбәпле юлларда бөкеләр булу ихтимал. Машина йөртүчеләрдән кискен борылышларда, авария еш була торган җирләрдә аеруча игътибар итү сорала.

Мәйданда бер төркем КФУ студентлары "С юбилеем, Рустам Нургалиевич!" дигән язу тоткан. Ә КФУ бинасының тәрәзәләрен йөрәк формасында яндырганнар. Әмма монысы фотога тулысы белән кермәгән.

Соңрак КФУ сайтында тулы фото чыкты:

"Һава температурасының тәүлек дәвамында 0дән югарырак күтәрелүен март азагында гына көтәргә кирәк. Мәскәү зонасында, һәрхәлдә, шулай булачак. Елгалар боздан апрель башында ачыла, кара каргалар март азагына әйләнеп кайта. Чын яз 23 мартта башлана, – дигән ул.

Шул ук вакытта Россиянең барлык территориясендә дә март җылы булачак икән. Һава температурасының күпьеллык климатик нормадан 4-10 градуска җылы булуы көтелә. Аеруча Үзәк зонада җылы булачак, дип фараз кылына.
 
Роман Вильфанд сүзләренчә, айның беренче ункөнлегенә фараз кылып карасак, Татарстанда һава температурасы нормадан 6-8 градуска җылырак булачак икән. Шулай да ул әле 0дән түбән – 2-4 градус чамасы салкын булачак, ди.

“Лидерлар мәктәбе”нең тулы курсында барлыгы 16 семинар каралган һәм студентлар бертавыштан аларның барчасын да үтәргә әзер икәнлекләрен белдерделәр.

Семинар темалары күптөрле. Мәсәлән, “Тормышта уңышлы булу”, “Үзеңдә булган сәләтләрне уяту”, “Карьерада, гаилә тормышында һәм профессиональ үсештә биек үрләр яулау” һәм башкалар. Курсаларда укучылар уникаль методика нигезендә нәкъ менә шушы темалар буенча белем алачак. Теориядән тыш, тыңлаучылар белән әлеге семинарларда уңышлы эшмәкәрләр, дәүләт структуралары җитәкчеләре һәм танылган җәмәгать эшлеклеләре турыдан-туры үзләренең тәҗрибәләре белән бүлешерләр. Кем белә, бәлки, алар тыңлаучыларның хәзерге эш бирүчеләре яисә киләчәктә файдалы хезмәттәшләре булып куярлар.

Семинарлар турында белешмәне эш көннәрендә 9.00 – 17.00 сәгатькә кадәр 8 920 072-04-09 яки 8(831) 216-36-14 телефон номерлары аша алып була. Әгәр заявкагызны rnkatno@mail.ru электрон адресына җибәрсәгез, без сезнең белән, һичшиксез, элемтәгә керәчәкбез.

Шул ук көнне Т. Новгород Җәмигъ мәчетенең административ бинасында татар халкының милли ризыкларының берсе – кыстыбый пешерү буенча мастер-класс та узды. Әлеге чараны РНКАТНо каршында эшләп килүче “Ак калфак” хатын-кызлар оешмасы мәчетнең Хәйрия бүлеге белән берлектә оештырды. Кыстыбыйны дөрес әзерләү – ашамлыкның уңышы. Аны пешерү серләренә РНКАТНо канаты астында эшләүче “Хәрәкәт” яшьләр үзәге активистлары Әлфия Бадяутдинова, Сылу Хәсәнова һәм Руслан закиров өйрәттеләр. Чарада 30га якын кеше катнашты, кыстыбыйны пешерү осталыгы хәтта ир-егетләрне дә кызыксындырды. Үзенең кече сеңелләрен ияртеп килгән мастер-класста катнашучыларның берсе Севиль Анвари: “Мәрхүмә әбиебез һәрвакыт кыстыбый пешерә иде, ул бала чактан безнең яраткан ашыбыз”, - дип тәэсирләре белән уртаклашты.

Осталык дәресе бигрәк күңелле үтте һәм барлык катнашучылар өчен дә файдалы булды.

“Әгәр яшь буынны милли ашлар пешерергә, татар теле һәм мәдәниятенә өйрәтмәсәк, киләчәктә ничек соң милләтебезне саклап калырбыз?!” – дип борчуларын белдерде “Ак калфак”ның җитәкчесе Рәзилә Ахмадуллина.

Әлбәттә, хәзерге заманда ана телен, милли мәдәниятне һәм гореф-гадәтләрне белмәү проблемасы кискенләште. Автономия советы әлеге проблеманы чишү буенча татар мәдәниятенең матурлыгын күрсәтү, яшьләрдә гореф-гадәтләребезгә кызыксыну уяту өчен төрле чаралар оештыра.

Форсаттан файдаланып, әлеге чараны уздыруда уңай шартлар тудырган өчен мәчетнең Хәйрия бүлеге җитәкчесе зөһрә ханым Идрисова¬га аерым рәхмәтләребезне юллыйбыз.

Киләсе җыелышларда казанча манты пешерү, тортлар әзерләү һәм башкалары белән дә таныштырырбыз.

Илдус АБДУЛЛИН, автономиянең башкарма директор урынбасары.

Әлбәттә, бәләкәй артистлар белән эшләүче композиторлар һәм шагыйрьләр бу турыда уйланып кына калмыйча, балалар өчен әсәрләр иҗат итә башлады, ләкин нәниләрнең репертуарлары ярлы булуын күп кенә музыка укытучылары билгеләп үтә.

Арча шәһәрендә яшәүче  Раушания Закирова да әлеге өлкәдә зур тырышлыклар куеп иҗат итә. Җырларның көй авторы гына түгел, ул искиткеч башкаручы да әле. Норвегия белән чиктәш Мурманск өлкәсенең Заполярный шәһәрендә балачак елларын һәм үсмер чакларын үткәргән Раушания Закирова чит төбәктә яшәсә дә, милли моңнарга һәм татар мәдәниятенә карата соклану һәм тартылу хисләрен бервакытта да югалтмаган.
— Үзегез балачакта кем булырга хыялландыгыз?
— Музыкантлар гаиләсендә тәрбияләнгәч, ул юнәлеш буенча китәчәгем көн кебек ачык иде. Нәселдән килгән гадәтне дәвам итеп, мин дә музыка укытучысы булдым. Башта Казан музыка училищесында Гәрәева Венера Хәсән кызы канаты астында Айгөл Хәйри, Илназ Баһ, Энҗе Шәймурзина белән бергә укыдык. Остазым татар халык җырларына, милли мәдәнияткә булган хөрмәт һәм ярату хисен көчәйтте. Аннары Казан дәүләт гуманитар-педагогика университетын тәмамладым. Кияүгә чыгып, гаиләбез белән Арча шәһәренә күченгәч, педагогия көллиятендә укыттым, аннары балалар бакчасына музыкаль җитәкче булып урнаштым. Бүгенге көндә дә балалар белән шөгыльләнәбез.
— Укучыларыгыз фестивальләр, конкурсларда еш катнашамы? Нинди уңышларыгыз бар?
— Минем укучыларым – илһам чыганакларым. Аларның дәртләре һәм көләч йөзләре яңа җырлар иҗат итәргә этәргеч бирә. Балалар бакчасында без алар белән җырларга һәм биергә өйрәнәбез, сәхнә серләренә төшенәбез. Эш нәтиҗәләребезне телевизион фестивальләрдә, республикакүләм һәм халыкара бәйгеләрдә күрсәтәбез. “Йолдызлык”, “Казан утлары”, “Йолдызлар юлы” кебек җыр конкурсларында лауреат, дипломант исемнәренә лаек булдык.  Үзем исә халыкара бәйгеләрдә композитор буларак катнашып торам һәм шулай ук лауреат буларак бүләкләнәм.
—  Җырларны күптәннән иҗат итәсезме?
— Сәләтем ныклап өч ел элек кенә ачылды. Күп композиторлар фикерен дәвам итеп, чыннан да, балалар өчен язылган җырларның аз булуын билгеләп үтәсем килә. Шуңа да балалар өчен язылган җырлар репертуарын киңәйтү өчен әлеге эшкә алынырга булдым. Без танылган шагыйрә Гөлфия Шакирова белән балаларга гаилә, дуслык, туган як һәм башка темалар турындагы җырлар иҗат итәбез. Аңа ихлас рәхмәтләр әйтәм, чөнки уртак иҗат җимешләребез бик яхшы нәтиҗә бирә.
— Тамашачы еш мактыймы?
— Мин сәхнәгә артык еш чыкмыйм. Үземне шуңа да җырчы итеп түгел, күбрәк композитор буларак тәкъдим итәсем килә. Яздырылган җырларымны ишетеп, җылы сүзләр һәм уңай бәяләмәләр юллаучылар күп.
— Музыкаль җитәкче булудан тыш, сез тагын йөзү буенча тренер да. Бу өлкәгә ничек кереп киттегез?
— Мәктәптә укыганда мин 8 ел йөзү белән шөгыльләндем. Ярышларга Норвегия, Карелия, Мурманскка кадәр бара идек. 2011 нче елда Арчада спорт мәктәбе ачылгач, миңа тренер буларак урнашырга тәкъдим иттеләр. Музыка буенча укытучы белгечлегем белән беррәттән, физик тәрбия һәм спорт буенча педагог дигән дипломым да бар. Йөзүгә балаларны дүрт яшьтән өйрәтәм. Бездә индивидуаль һәм төркем белән шөгыльләнү каралган, ә шөгыльләнергә Казаннан, Биектаудан, Балтачтан ук киләләр, чөнки дәресләрне балалар белән төрле махсус уенчыклар һәм җиһазлар белән уен кебек итеп үткәрәм. Аннан кала әле мин Арча Укучылар сараенда балаларга вокал дәресләре бирәм. Беренче сыйныфтан алып, тугызынчы сыйныфка кадәрге балалар белән “Инеш” вокаль ансамблен булдырдык. Нәкъ әлеге ансамбльдә шөгыльләнүчеләр беренче булып минем җырларымны башкара да инде.
— Хәзер халык җырларын заманча эшкәртеп, сәхнәгә чыгаралар, яшь башкаручылар элеккеге җырларны шулай популярлаштыра. Сезнең халык җырларына һәм ретро җырларга мөнәсәбәтегез нинди? Репертуарыгызда андый җырлар бармы?
— Музыкада яңа үзенчәлекле алымнарны куллануны мин хуплыйм. Төрле иҗади яңарышлар сәнгатьне камилләштерә бара. Заманча эшкәртүләр халык җырларына яңа сулыш кертә, аларны яңа яктан ача. Әмма әлеге җырларның гүзәллеге гадилектә, халыкчан булуында һәм баян моңнарына уралып башкарылуында. Шуңа да халык җырлары тамашачы күңелендә бик озак еллар буе сакланырга сәләтле. Мин үзем дә кайбер вакытта язган җырларымның бераз гына халык җырларына охшаш булуын сизәм. Хәзер үзенә күрә “стилизация” ясау таралып китте. Бу шулай ук ретро җырларны искә төшерергә, милли көйләрне онытмаска ярдәм итә.
—  Күңелегездә йөрткән хыял бармы?
— Әйтеп узганымча, минем композитор буларак таныласым килә. Язган җырларымны яратып кабул итсәләр, сәхнәдән башкарсалар һәм танылган җырчылар тарафыннан игътибарга лаек булса,  хыялым тормышка ашты дияр идем.
—  Киләчәктә балаларыгызны сәхнәдә күрәсезме?
— Балаларым – минем горурлыгым. Һәрбер әти-әни кебек барысын да алар өчен эшлибез. Минем иҗатым да балаларыма багышлана. Кечкенә кызыма әле өч кенә яшь, ә олы кызым Камилә белән улым Данил Арча сәхнәсендә танылу алган бәләкәй артистлар рәтенә керергә өлгерде инде. Аларның тормышы, чыннан да, сәхнә белән бәйле булыр дип уйлыйм, чөнки иҗатка бер кереп киткәч, тамашачының мәхәббәтен тоеп, аның алкышларын татыгач, алар инде бу өлкәне берничек тә калдыра алмаслар.

Фотолар шәхси архивтан алынды.

 

Россия Тикшерү комитетының Татарстан Республикасы буенча тикшерү органнары аңа карата җинаять эшен тикшерүне төгәлләгән, һәм хәзер судка хөкем чыгарасы кала. Бу хакта Тикшерү комитетының Татарстан буенча идарәсе җитәкчесе ярдәмчесе хәбәр итә.

Тикшерү фаразлары буенча, 2016 елның 14 декабрендә Менделеевск шәһәрендә өендә 1,5 яшьлек баласы белән булган хатын-кыз берара аш бүлмәсенә чыга. Бала залда уйнап кала. Миксер детальләре белән уйнап, ул аларны тройник-озайткыч розеткасына тыга. Бала ток сугудан урында ук җан бирә.

Ана гаебен танымаган. Тикшерүче тарафыннан читкә чыкмау һәм тиешле тәртип турында чик чарасы сайланган булган. Тикшерү җитәрлек дәлилләр туплаган, моңа бәйле рәвештә җинаять эше гаепләү нәтиҗәсе белән судка тапшырылган.

Анализ ярдәмендә клиентның хәтта кредитны түли алу-алмавын да чыклап була.

Система даими мониторинг үткәреп тора. Системаның партнеры «ЭйТи Сервис» компаниясе.

Тулырак: «Ростелеком» внедрил скоринговую оценку клиентов

Партнерлар яңалыгы

“Безнең якташыбыз Азат Абитовны да зур сәхнәгә Сез чыгардыгыз,” – диде Чувашстан татарлары вәкиле.

Рифат Фәттаховка Чувашстан татарларының Ф.Бурнаш исемендәге Милли премиясе тапшырды. Ул бу бүләккә “Моң сакчысы” номинациясендә лаек булган.

Азат Абитовның беренче концертының фоторепортажны соңрак урнаштырырбыз.

Шамил Абдюшев фотосы.
 

Беренче бүлектә К.Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры шигъри композиция тәкъдим итә. Кичәнең икенче бүлегендә Рәзил Вәлиевны ТРның Дәүләт Советы рәисе Фәрит Мөхәммәтшин, Россиянең һәм Татарстанның халык артистлары Ренат Ибраһимов һәм Венера Ганиева, опера җырчысы, Татарстанның халык артисткасы Резеда Галимова, Татарстанның Язучылар берлеге рәисе Данил Салихов, Алтай шагыйре Бронтой Бедюров, Татарстанның атказанган артисткасы, "Голос" проекты финалисты Эльмира Кәлимуллина, Татарстанның атказанган артисты Филүс Каһиров, опера җырчысы, Башкортстанның атказанган артисты Илһам Вәлиев, "Голос.Дети" проекты катнашучысы Сәйдә Мөхәммәтҗанова, шулай ук Сөмбел Ситдыйкова, Рөстәм Насыйбуллин, Алинә һәм Азат Кәримовлар, Энҗе Шәймурзина, Илүсә Хуҗина, Руслан Сәйфетдинов һәм Раяз Фасыйхов котлыйлар.

Кичә программасында шулай ук Рәзил Вәлиевның якташларыннан, Татар Дәүләт җыр һәм бию ансамбленнән, "Казан" бию ансамбленнән чыгышлар һәм чит илләрдә яшәүче дусларыннан видеокотлаулар көтелә. Камал театры актерлары: Россиянең һәм Татарстанның халык артисткасы Алсу Гайнуллина, Россиянең атказанган, Татарстанның халык артисты Илдус Әхмәтҗанов башкаруында Рәзил Вәлиевның шигырьләре яңгыраячак.

Кичәнең сценарий авторы - Рәмис Аймәт, режиссеры - Камал театры актеры, Россиянең атказанган, Татарстанның халык артисты Илдар Хәйруллин.

Билетларны театр сайтында "Афиша" сәхифәсендә сатып алып була kamalteatr.ru. Касса телефоны: (843) 293-03-74. ММЧ өчен аккредитация: 293-83-18, kamal.press@tatar.ru

***

Разил Исмәгыйль улы Вәлиев 1947 елның 4 гыйнварында Татарстанның Түбән Кама районы Ташлык авылында дөньяга килә. Башлангыч белемне туган авылында ала, Түбән Кама шәһәрендә урта мәктәпне тәмамлый.

1965 елда Казан дәүләт университетының журналистика факультетына укырга керә. Ике курсны тәмамлагач, Татарстан Язучылар берлеге юлламасы белән Мәскәүгә барып, М. Горький исемендәге Әдәбият институтында белем ала, шунда шагыйрь укучыларның, тәнкыйтьчеләрнең, язучыларның һәм композиторларның игътибарын җәлеп итә.

Рәзил Вәлиев фикеренчә, Мәскәүдә укыган чор - аның тормышында иң авыры, әмма шул ук вакытта иң бәхетле чагы булган. Биш ел буена ул Мәскәү институтында шагыйрьләр һәм язучылар арасында укый. Мәскәүдә гаилә кора, әти була.

Укуын бетереп Казанга кайткач, Рәзил Вәлиев «Ялкын» журналы редакциясендә башта әдәби хезмәткәр, аннары әдәби бүлек мөдире, соңыннан журналның җаваплы сәркәтибе вазифаларын башкара.

Әдәбият өлкәсендәге иҗат белән бергә Рәзил Вәлиев җәмәгать эше белән дә шөгыльләнә. 1981-1984 елларда ул ТАССРның Чаллы Язучылар оешмасының җитәкчесе булып эшли.

1984 елда Рәзил Вәлиев Татарстан Язучылар берлегенең идарә рәисе урынбасары итеп билгеләнә.

1986–2000 елларда исә Татарстан Республикасының Милли китапханә директоры, 1990–1995 Казан шәһәр Советының Президиум әгъзасы, Мәдәният, дин һәм милли мәсьәләләр буенча даими комиссия рәисе урынбасары хезмәтендә була. Бүгенге көндә  Р.Вәлиев Татарстан Республикасының Дәүләт Советы Президиумы әгъзасы, мәдәният, фән, мәгариф һәм милли мәсьәләләр Комитеты рәисе, Татарстан Республикасының Милли китапханәсе Химаячеләр шурасы рәисе, Бөтендөнья Язучылар оешмасының Татар ПЕН-үзәге вице-президенты.

1997 елда шагыйрь Россия Гуманитар фәннәр академиясенең шәрәфле академигы, ә 2007 елда Халыкара Иҗтимагый фәннәр академиясенең мөхбир-әгъзасы исеменә лаек була. 2005 елда Р.Вәлиев тарих фәннәре кандидаты дәрәҗәсенә ия була.

Рәзил Вәлиевның исеме чит илләрдә дә киң таралган. Ул республикабызны күптөрле Халыкара конференцияләрдә һәм симпозиумнарда таныта, лекция һәм докладлар белән АКШ, Канада, Англия, Төркия, Польша, Израиль, Кытай, Испания, Корея, Япониядә чыгыш ясый. Шагыйрь киңкырлы эшчәнлеге өчен «Планетада цивилизацияне, яшәешне һәм мәдәниятне саклауга һәм үстерүгә керткән хезмәтләре өчен» халыкара көмеш медаль белән бүләкләнде. 1993 елда аңа Халыкара Биографик үзәк тарафыннан «XX гасыр кешесе» дигән мактаулы исем бирелә (АКШ, Төньяк Каролина).

Җырның тексты:

– Безнең өчен 23 февраль һәрвакыт зур бәйрәм булды, – дип сөйли Гүзәл Әхмәтшина. – Марат – хәрбиләр гаиләсеннән. Бабасы да хәрби кеше булган, әтисе дә. Шуңа күрә безнең өчен зур мәгънәгә ия көн бу. Мин, гомумән, 23 февраль ул – армиядә булган кешеләрнең генә бәйрәме дип уйлыйм. Узган ел бу көнне әтиебез безнең янга кайта алмады. Ял бирмәгән өчен командирына үпкәләп тә йөргән иде. Быел менә Марат янына үзебез барабыз. Бер генә бәйрәмне дә калдырмаска тырышабыз. Ноябрь аен­да Артиллерия көне белән тәбрик итеп кайттык, Яңа елда да булдык аның каберендә.

Узган елның 3 июнендә Сү­риядә якташыбыз һәлак булганны киң җәмәгатьчелек вакыт уз­гач кына белде. Август ахырында Казан Кремлендә Татарстан Президенты катнашында узган чарада Марат Әхмәтшинга Россия Герое исеме бирелү турындагы таныклыкны һәм “Алтын Йол­дыз” медален аның гаи­лә­сенә тапшыр­дылар. Кайчандыр балалар та­вышыннан гөрләп торган фатирда бүген өч кенә кеше калган. Марат белән Гү­зәл­нең олы кызлары Зәринә хәзер Мәскәүдә Президент кадет корпусында белем ала. Өченче сыйныфта укучы уллары Әмирне исә Казандагы Суворов училищесында көтәләр. “Кызыбызның башта китәсе кил­мәгән иде. Аннары ризалашты ин­де. Бик сагына. Улыбыз исә хәр­би булырга хыяллана. Бераз шөл­ләсәм дә, аның бу теләгенә каршы килә алмыйм. Ул барысын да хәл иткән инде”, – ди әниләре.

 
Марат белән Гүзәл башкала читендәге Осиново бистәсендә яшә­гән. Кунак бүлмәсе фото белән тулган. Аларда яшь гаиләнең бә­хет­ле вакытлары чагыла. Тик бә­хет­ләре генә гомерле булып чыкмый. Егет белән кыз Лаеш районының Атабай авылында таныша. Икесе дә шунда кунакка кайтып йөри. Авылда башланган дуслык шәһәр­дә дә дәвам итә. Җитмәсә, икесе дә бер тирәдә яши икән. Марат артиллерия училищесын тәмамлагач, гөрләтеп туй итәләр дә, ике атна узуга, яшь гаилә башлыгының хезмәт урынына юл тоталар. “Туй сәяхәте” Төньяк Кавказга билгелә­нә һәм сигез елга сузыла. Әхмәт­шиннар Кабарда-Балкар республикасында урнашкан Прохладный шәһәрендә яши. Шунда ике балалары туа. Шул арада Марат “кайнар нокта”ларга да барып кайтып өлгерә. Хәзер Гүзәл ул елларны тормышларындагы иң бәхетле чор дип искә ала.

“Кая барасын алдан ук белгәндер”

Капитан Әхмәтшин хезмәт ит­кән полк таркатылгач, гаилә Казанга күченеп кайта. Аларга башкала читендә фатир бирәләр. Марат транспорт оешмасына инженер булып урнаша, аннары йөк машиналары ширкәтенә күчә. Әмма хәрби кеше “тыныч” тормышка ия­ләнеп китә алмый. Пенсиягә чыгарга да өч ел вакыт бар. Шулай итеп, гаилә  башлыгы кабат ар­миягә әйләнеп кайтырга карар кыла. Уз­ган елның декабрендә ул яңа хез­мәт урынына – Түбән Новгородка юл тота. Җәйгә таба гаиләсе дә шунда күчеп китәргә җыена. Әмма өлгермиләр.

– Миңа калса, Марат үзен кая җибәрәселәрен алдан ук белгән­дер. Тик безгә сиздермәде. Китәр вакыты җиткәч, Санкт-Петербург янында ниндидер яшерен корал сынаячакларын әйтте. Өч айга ки­тәчәкләр, аннан шалтыратып та булмаячак икән, – дип сөйли Гүзәл. – Соңгы очрашуыбызны бик яхшы хәтерлим. Ике көнгә кайткан иде ул. Беренче көнне бөтен өйне ялтыратып җыештырып, мин эштән кайтуга кичке аш әзерләп куйган иде. Икенче көнне балалар белән мәш килде. Ә китәсе көнне мине укуга озатып калды. Имтихан тапшырып йөргән вакытым иде.

“Әле ярый гранатасы шартламаган”

Апрель аенда була бу очрашу. Ә аннары Маратны Сүриягә җи­бәрәләр. Гаилә башлыгы өйдәге­ләр­гә бу хакта хәбәр итми. Тик сер барыбер чишелә. Ире шалтыраткач, Гүзәлнең телефонында “Сү­рия” дигән язу чыга. “Күз алларым караңгыланып китте. Кызымны чакырып китердем. Ә ул язуны күрде дә елап җибәрде. Кызымны тынычландырырга тырышам. Әтиеңнең Цхинвалга да барганы булды, исән кайтты бит, бу юлы да берни булмас, дим. Марат та борчылмаска куша. Барысы да яхшы булачак, калганын кайткач сөйләрмен, ди. Аның белән телефоннан башкалар аңламасын өчен татарча гына сөйләштек, – дип хатирәләргә би­релә өч бала анасы. – Дөресен әйт­кәндә, бу вакыйгага кадәр Сүриядә булган хәлләргә игътибар да бирми идем. Өч баланы карыйсы, эшкә барасы бар – яңалыклар кайгысымыни? Сүриядә ниндидер зур сугыш чыккандыр, минем ирем әнә шул ут эченә барып кергәндер дип күз алдына да китерә алмый идем. Ни өчен минем ирем иң куркыныч урынга барып эләккән? Бу сорауга әле дә җавап таба алмыйм”.

Марат өйдәгеләргә соңгы тапкыр 1 июнь көнне шалтырата. Ә 3е көнне хатынын бакча мөдире янына чакыртып алалар. Ниндидер документны дөрес тутырмаган, янә­се. Чыннан да, Гүзәл бер­ничә көн элек ял сорап гариза язган була. Отпуск вакытында Марат хезмәт иткән Түбән Новгородка барып, торыр урын карап кайтырга җые­на алар. “Мөдир бүлмәсендә өч ят кеше дә бар иде. Берсе хәрби киемнән. Безнең шәфкать туташы да шул тирәдә бөтерелә. Тик башка бер начар уй да кермәде. Башта Марат белән соңгы тапкыр кайчан сөйләшкәнемне сорадылар. Шунда уйлап куйдым әле: әллә безнең татарча ни сөйләш­кәнне тикше­рәләр микән? Сөй­ләшергә ярамый бит. Куркыныч хәбәрне тыңлап та бетерә алмадым. Өскә кайнар су сипкән кебек булды. “Аны әсир­леккә алганнардыр, миңа дөресен сөйләгез”, – дип кычкырдым. Маратны эзләп тапканда, аның кулында граната була. Аллаһыма рәхмәт укыйм – әле ярый әнә шул граната шартламаган. Мәете калмаса, гомеремнең ахырына кадәр иремнең һәлак булганына ышанмас идем. Әмма мин аны барыбер көтәчәкмен. Хәрби кешенең хатыны булганымны беркайчан да исемнән чыгармадым. Әмма мондый хәлне күз алдыма да китерә алмадым. Минем гемоглобиным түбән, шуңа күрә һәрвакыт дару эчеп торам. Маратка: мин синнән иртәрәк үләрмен, аннары син яшь хатын алып кай­тырсың инде, дип төрттерә идем. Ә ул, юк, 70 ел узгач, бергә китәрбез, дип тынычландыра иде. Тормыш­ның тәмен белеп яшәр чак җиткән иде. Юк шул, аны татырга язмаган икән”.

“Мой әтием – Герой России”

Туганнарына Көнбатыш хәрби округына кергән үзйөрешле-ар­тиллерия гаубица дивизионының разведка штабы башлыгы капитан Марат Әхмәтшинның Сүриядә батырларча һәлак булганын җит­керәләр. Әйтүләренә караганда, ул берүзе ДАИШның (Россиядә тыелган террорчылык төркеме – ред.) 200 сугышчысына каршы тора. Сугыш кырыннан тартып чыгарганда, Марат өч литр канын югалткан була. Яраланган капитан 3 июнь көнне җан бирә. “Аңа һәрвакыт бер сүзне кабатладым: Марат, ашыгып, адым ясама. Сине өйдә хатының, бала­ла­рың көтә. Батыр­лыгыңны аңлар­лармы? Әлбәттә, ул – каһарман. Әмма безнең өчен ул элек тә ка­һарман иде. Ә икенче яктан уй­ласаң, Марат бер генә адымга артка чигенсә дә, аннары моның өчен үзен кичерә алмас иде. Һәр­вакыт гадел булды, ялганны, хыя­нәтне яратмады, – дип сөйли Гүзәл. – Беренче вакытны ир-ат­ларны күрал­мас дәрәҗәгә җит­тем. Ни өчен баш­калар исән, ә минем ирем үл­гән? Кайгыдан кечкенә кызым тартып чыгарды. Аллаһы Тә­галә безгә аны шуның өчен бүләк иткәндер инде. “Мой әтием – Герой России”, – дип такылдаучы сабый артыннан йөгереп, бераз онытылып торам. Зурлары исә хис­ләрен тышка чыгармаска тырыша. Әти­ләре турында сөй­ләшмәгәч, мин әйтәм, әллә аңлап бетермиләр микән? Аң­лый­лар икән. Берсендә әтисе турында хатирәләрне, алар­ның соңгы сөй­ләшүен шигъри юлларга салган идем, шуны укыганда улыбыз үкси-үкси елады”.

Узган елның июненә кадәр Әхмәтшиннар гаиләсе зур хыяллар белән яши. Марат Сүриядән кайт­кач, Гүзәлнең 35 яшьлеген зурлап бәйрәм итәргә җыеналар. Әмма туганнарны һәм дусларны июльдә түгел, ә июнь башында ук җыярга туры килә. “Аны командировкага киткән дип уйларга тырышам. Һәлак булганына ышанасы килми. Беренче вакытны мәшәкать артыннан чабып йөрү ярдәм итте. Тормыш туктап калыр дип уйлаган идем. Юк икән, ул дәвам итә, Ма­ратның һәлак булганына инде тугыз ай вакыт узган. Бу вакыйгалар да кичә генә булган кебек. Аны алып кайтулары, җирләүләре – барысы да күз алдында, – дип күз яшьләрен сөртә Гүзәл. – Безне ташламадылар. Түлисе акчаларны тү­ләделәр. Пенсиясе килеп тора. Беренчесе килгәч, тагын утырып еладым. Ул үлгән, ә без аның акчасына яшәргәме? Хәтта бераз оят та булды. Төрле чараларга чакыралар. Бүләкләр бирәләр. Быел хәтта күп­балалы ана икәнемне искә тө­шерделәр, сәхнәгә чыгарып, Рәх­мәт хаты тапшырдылар. Менә, мин әйтәм, Марат, синең теләкләрең тормышка аша. Безне күрәләр, тик син генә арабызда юк, дим. Ватан алдындагы бурыч – барысын да аңлыйм. Әмма без нишләргә тиеш? Улыбыз үсеп килә. Аның белән әти­се кебек сөйләшә алмыйм. Ул беркайчан да кычкырмады, балалар да әти сүзенең ни икәнен яхшы чамалый иде. Әти дә, әни дә булу авыр икән. Иптәшләре сөйләде: Ма­ратның хәрби академиягә укыр­га керәсе килгән, безнең тормышны тагын да яхшыртырга те­ләгән. Аның бөтен хыялы балалар һәм гаилә белән бәйле иде. Өйдә бөтен нәрсә аны искә төшереп тора. Кухняда аның урындыгына утырып чәй эчәм, икебезнең караватка ятып йоклыйм. Хәтта бу фатирдан күченсәк тә, Маратка хыянәт иткән кебек булыр иде. Менә хәзер иремнең рәсемен чигеп ясый башладым. Аның эшләрен дәвам ит­терәсем, аның истәлеген сак­лыйсым килә”.

Саубуллашканда Гүзәл безгә Маратның “Алтын Йолдыз” медален дә күрсәтте. “Аны кешегә күрсәтмәскә тырышам, – ди ул. – Арабызда әллә кемнәр бар бит...”

Кайдан табышып, ничек дуслашканнар алар? Мин менә, күптән теләсәм дә, аның белән танышырга өлгерми калдым. Нәрсәдер гел комачаулады моңа. Әтисе Илдар мәрхүм белән яшьтәшләр дә, ярыйсы дуслар да идек бит. Икебез ике авылда, ике төрле хезмәттә булганлыктан, еш аралашмадык үзе. Мин Илдарның Карадуганда яшәгән һәм биредә үк балалар укыткан энесе Әнәс, аның гаиләсе белән якынрак аралаша идем, шуңа күрә Илдар миңа беркадәр абый кебегрәк иде. Әнәскә ияреп бервакыт Илдар хатыны Әкълимә ханымга “апай” дип эндәшүем һәм шуңа уңайсызлануым да истә. Илдарны олысымаграк күреп кабул итүемнең (бу элеккерәк елларда шулай иде) бүтән сәбәбе дә булгандыр. Ул безнең мәктәптә дә бер ел алдан укыды, Кенә урта мәктәбе укытучылары куйган “Зәңгәр шәл”дә Булат ролен искитәрлек уйнап та безнең каршыда шактый үсеп киткән иде. Сайлаган һөнәрләре нинди булуга карамастан, сәнгатьне, җырны-моңны да үз иткән гаилә шул Ибраһимовлар. Әнәснең авыл мәктәбе спектакльләрендә уйнаган рольләре, ясаган рәсемнәре, гармуннарда сыздырулары әле дә онытылмый. Хезмәт юлының икенче яртысында ул Бөгелмә педагогия техникумына җитәкчелек итте һәм гаиләсе белән шул шәһәрдә яшәп калды. Илдар абыйсы белән Әкълимә апасы кебек, Әнәс белән Фәния ханым да биш бала үстерделәр.

Эльвира белән танышырга теләвем ул “Шәһри Казан” газетасында эшли башлагач туган иде. Мин элегрәк аның медицина училищесына укырга кергәнен ишеткән идем, нилектән хәзер газетада эшләп йөрүен һич аңлый алмадым. Чөнки кешеләргә игелекле, рәхим-шәфкатьле Ибраһимовлардан берсенең укып шәфкать туташы булырга әзерләнүе бик табигый гына түгел, күңелгә куаныч та биргән күренеш иде. Күреп тора идек бит: больницаларның табиб ишекләре төбендә Карадуган, Арбаш, Таузар кебек авыллардан килгән “ятимнәр” көннәр буе чират торганда, биредә эшләүчеләрнең авылдашлары җайлы гына кереп китәләр иде. Шунда Эльвира кебек авылдаш диярлек бер сеңел эшләсәме... Хәер, аның медицина училищесыннан китеп баруы дөрес тә булгандыр бәлки, чөнки игелеклелегеннән, якты күңеллелегеннән явыз файдаланып йончыткан, ардырган булыр идек барыбер. Артык күп эшләп йончуы аркасында гына шәфкатьледән тупаска әверелгәннәрне сырхауханәләрдә аз очратабыз мәллә? Аннары, якты күңел нурлары белән Эльвирабыз кыска гомере буена болай да кешеләрне дәвалаган, күпләрнең яшәү көчен арттырган икән бит. Аның турында язып һәм шул язмаларны укып та бүген күпме кеше үз күңелен нурландыра һәм гомерен озайта.

Эльвира үзе “башы-аягы белән” Таузар кызы булса да, Ибраһимовларны кистереп шушы авылныкы дияр урын юктыр. Илдарның, Әнәснең һәм тагын ике баланың әти әниләре Гариф белән Җәмилә районның бу почмагына Норма авылыннан килгәннәр. Гариф абый Норманың хәлле, укымышлы кешеләреннән саналган, Балтачта волость башкарма комитеты рәисе булып та эшләгән, соңрак аны адресы Карадуган-Арбаш дип языла торган, районның иң зур предприятиесе булган “Кызыл мехчы” артеленә баш бухгалтер итеп җибәргәннәр, шунда бераз директорлык иткән. Шунда ук яшәгәннәрдер дә, мөгаен. Гариф абый вафат булгач, бу гаиләнең якын дусты Бакый ага Зыятдинов язганча, дүрт баласы белән тол калган Җәмилә апаны Таузар авылы үзенә сыендырган. Шулай алар Таузарныкы булып киткәннәр. Хәзер Ибраһимовларны Таузардан аерып алам димә. Илдарның бер энесе Васыйл кабат торгызылган көненнән мәчеттә имамлык итә. Сүзе ипле, гади-аңлаешлы булганга, һаваланмыйча, һәркемгә дустанә караганга, көнем өчен дип түгел, динем өчен дип эшләгәнгә, мәет җирләгәндә яки балага исем кушканда аны күрше авылларга да чакырып торалар. Гариф белән Җәмиләнең бердәнбер кызларының ире Әгъзәм Һадиев Кариле авылында бик хөрмәтле имам. Авылында Илдарның да саваплы эше истәлек булып калды: үзе ачкан, карап-чистартып торган чишмәгә Таузар кешеләре “Илдар чишмәсе” дип исем бирделәр. Эльвирабыз менә шундый күркәм гаилә баласы иде.

Бервакыт Әкълимә ханымны авылдагы саклык банкы бүлекчәсенә кереп барганда күргән идем. Ул вакытта нык авырый, авырлык белән генә йөри иде. “Кызым алып килде”, – диде ул юл читендәге машинага ымлап. Шул машина яныннан үтеп үз юлыма киттем. Шунда туктап, аның йөртүчесе белән танышу ул вакытта ник башыма килсен! Соңыннан гына аңга барып җитте. Машинада Әкълимә ханымның бүтән кызы түгел, нәкъ менә Эльвира утыруын чамаларга тиеш идем бит, чөнки аның еш кайтып әнисен карашуын ишеткән идем. Ул вакытта авылда әниләре янында гаиләнең төпчеге Азат кына яши иде. Әниләре вафат булгач та Эльвира бу якларга сукмагын суытмады. Бер-ике дусты белән кайтып, үз авылларында һәм Карадуганда концерт куюларын да (акчага түгел, билгеле) ишетеп беләм. Мәдәният йорты каршында шул хактагы белдерүне күреп, һичшиксез барырга кирәк дип уйлауларым һәм... карт хәтер түгел диген инде, онытып җибәрүләрем җанны тырнап тора менә. Шундый чыгышлары белән әти-әнисенең мәдәни эшләрен дәвам иттерергә, үзенең дә авыл белән элемтәсен югалтмаска теләгәндер ул. Эльвира булудан бигрәк, якташлары өчен Илдар белән Әкълимә кызы иде бит ул, һәр уңай эше шулар исеменнән эшләнә кебек иде. Сеңелнең шул гамәлләрен хуплап бер-ике сүз әйтергә бурычлы идем бит инде мин.

Безнең чор дуслыгын бүген яңа буын дәвам иттерә. Илдарның Азаты белән минем кече улым авылның урта мәктәбен бергә укып тәмамладылар, әле дә якын дуслар. Үзлекләреннән өйрәнгән һөнәрләре буенча, берсе икенчесенең төзелешенә булышса, тегесе аның машинасын төзәтешеп тора. Бервакыт Эльвираның машинасы юлда ватылып туктагач, бергәләп барып аны да төзәтеп җибәргәннәр. Бу икәүнең якын дуслар булуын Әкълимә ханым да хуплый иде. Эльвира мәрхүмәне җирләгәндә дә улым көн буе Азат янында булды.

Эльвира турындагы язмаларның берсендә аның “гаилә бәхетем булмады” дигән сүзләре китерелә. Нечкә шигъри җаннарның уртак бәласедер бу: аларны – без, безне алар аңлап җиткерми. Күк белән Җир арасында йөзгән тынгы белмәс хыялый җаннар үз-үзләрен дә авырлык белән генә табалардыр, картаеп тупасланган дөнья өчен андыйлар бөтенләй яттыр, бәлки. Аның гына тулы аңлавын пакь җаны белән тоептыр, соңгы елларда Эльвирабыз Аллаһка сыенган, дөньявилыкны дин белән бәйләгән. Юл һәлакәте аның вафатының тышкы сәбәбе генәдер, чынлыкта, тупас дөнья өчен ятрак булган бу баланың җанын садә хәлендә Күкләр үзенә алырга теләгәндер, бәлки. Дуслары Эльвираның радиодагы соңгы эшен интернетка куйганнар. Әнисе белән Казанда кыйбла эзләүләрен сөйләгән ул. Кыйбласын тапкан да, мәңгелеккә шунда юнәлгән балакай.

Рәфыйк ШӘРӘФИЕВ. Балтач районы, Карадуган авылы.

Рәсемдә: Эльвира үзе һәм бертуганнары белән (сулдан дүртенче). Бабасы Гариф Ибраһимовка Балтачта волость башкарма комитеты рәисе булып эшләве турында бирелгән таныклык.

Азатның беренче концертында сәхнәдәш дуслары Гөлсирин Абдуллина, Рәнис Габбазов, педагогы Венера Ганиева, “Сәйдәш” бию төркеме, “Әлфис” инструменталь ансамбле катнашты. Концертны Илназ Миңнеханов алып барды. Азатны якташлары, дуслары тәбрикләде. Ә продюсер Рифат Фәттахов Чувашстан татарларының милли премиясенә лаек булды.

Рәсемдә - А.Абитовның беренче концерты мизгелләре.

Шамил Абдюшев фотолары.
 

Ир-ат мәете табылганчы берничә көн алдан үлгән дип фаразлана.

Хәзер полиция пенсионерның үлем сәбәбен ачыклый.

Тулырак: В Татарстане домашние кошки съели лицо пенсионера