28.11.2018 Әдәбият
Татарстан китап нәшрияты 28 ноябрьдән 2 декабрьгә кадәр Мәскәүдә узачак XX Халыкара интеллектуаль әдәбият ярминкәсендә катнаша. Бу хакта оештыручылар хәбәр итә.
Халыкара ярминкәдә 24 илдән 300 зур һәм кече нәшриятлар, китап сату предприятиеләре һәм мәдәният институтлары катнаша. Быел ярминкә стендларында һәм программада Болгария, Бөек Британия, Венгрия, Германия һәм башка илләр тәкъдим ителәчәк. дип яза Татар-информ. Стендларда төрле юнәлештәге – нәфис, публицистик, фәнни һәм фәнни-популяр, мемуар, эшлекле, белешмә әдәбиятның иң яхшы яңа төр басмаларын күреп булачак. Татарстан китап нәшрияты стенды икенче катта 14 “Б” залында урнашачак. Китап яратучыларга 1000 данәдән артык 200 исемдәге китап тәкъдим ителәчәк. Анда нәфис, фәнни-популяр һәм тарихи әдәбият, сәнгать, дизайн һәм архитектура, мәгариф өлкәсе һәм белешмә басмалар, шулай ук балалар өчен бай әдәбият ассортименты булачак. XX Халыкара интеллектуаль әдәбият ярминкәсе 28 ноябрьдә 14.00 – 20.00, 29 ноябрьдә 11.00 – 20.00, 30 ноябрьдә 11.00 – 21.00, 1 декабрьдә 11.00 – 21.00, 2 декабрьдә 11.00 – 20.00 сәгатьләрдә Кырым Валында Үзәк рәссам йорты, 10 адресы буенча эшләячәк.
---
--- | 28.11.2018
Татарстан китап нәшрияты 28 ноябрьдән 2 декабрьгә кадәр Мәскәүдә узачак XX Халыкара интеллектуаль әдәбият ярминкәсендә катнаша. Бу хакта оештыручылар хәбәр итә.
Халыкара ярминкәдә 24 илдән 300 зур һәм кече нәшриятлар, китап сату предприятиеләре һәм мәдәният институтлары катнаша. Быел ярминкә стендларында һәм программада Болгария, Бөек Британия, Венгрия, Германия һәм башка илләр тәкъдим ителәчәк. дип яза Татар-информ. Стендларда төрле юнәлештәге – нәфис, публицистик, фәнни һәм фәнни-популяр, мемуар, эшлекле, белешмә әдәбиятның иң яхшы яңа төр басмаларын күреп булачак. Татарстан китап нәшрияты стенды икенче катта 14 “Б” залында урнашачак. Китап яратучыларга 1000 данәдән артык 200 исемдәге китап тәкъдим ителәчәк. Анда нәфис, фәнни-популяр һәм тарихи әдәбият, сәнгать, дизайн һәм архитектура, мәгариф өлкәсе һәм белешмә басмалар, шулай ук балалар өчен бай әдәбият ассортименты булачак. XX Халыкара интеллектуаль әдәбият ярминкәсе 28 ноябрьдә 14.00 – 20.00, 29 ноябрьдә 11.00 – 20.00, 30 ноябрьдә 11.00 – 21.00, 1 декабрьдә 11.00 – 21.00, 2 декабрьдә 11.00 – 20.00 сәгатьләрдә Кырым Валында Үзәк рәссам йорты, 10 адресы буенча эшләячәк.
---
--- | 28.11.2018
.jpg)
Әти мулла булганга күрә, минем күпчелек хатирәләрем дә мәҗлесләр белән бәйле. Гомумән, татарларда мәҗлес җыюны феномен дип әйтәсем килә. Мәҗлесләрдә татар телендә вәгазьләр укыла иде, заманасында халкыбызны диненнән, теленнән аермауда зур хезмәт куючы нәтиҗәле чара шул иде. Дин, тел мәсьәләсе татарда бүгенге көндә дә актуаль булып кала.
Миңа җиде яшь булганда, әтиемне Пермь шәһәренә имам итеп җибәрделәр, гаиләбез белән шунда күченеп киттек. Анда яшәгән вакытым аерым өч дөнья буларак истә калган.
Беренче дөнья – гаилә, бездә татар, мөселман дөньясы иде, бар нәрсә дә татарча, хәләл иде. Икенче дөнья – урам, анда гомумән башкача галәм, үз эченә барысын да алган тәртипсезлек иде. Өченче – мәктәп, пионер, комсомол, макулатура, комсомол җыелышлары дөньясы. Төрле очраклар булды мәктәптә дә, Рамазан ае вакытларында, уразадамы-түгелме икәнлекне ачыклар өчен, укытучылар су, витаминнар бирәләр иде. Мәктәптә мин беркайчан да ит ашамадым, балык кына ашыйм дип әйтә торган идем. Шушы өч дөньяга яраклашып яшәү минем алдагы тормышым өчен яхшы чыныгу-тренировка булгандыр. Гомумән, әтиемне имам итеп илнең төрле шәһәрләренә эшкә җибәрүләр минем шәхесемне формалаштыруда зур роль уйнагандыр, чөнки төрле мохитләргә җайлашып яшәргә кирәк иде. Хәзерге балалар башка шартларда, «парниковый» булып үсәләр, самими, чәчәкләр кебек. Безнең буын башка шартларда үсте.
.jpg)
.jpg)
Бераз вакыт узгач, Мәрьямне очраттым, бүгенге көндә ул – 11 бала анасы, 10 оныгыбыз бар. Мәрьямнең әбисе – Татарстан халкы өчен билгеле, якын булган Рәшидә абыстай. Бергә тормыш корганга 27 ел вакыт узып та киткән, тормышта төрле хәлләр булды, хәләл җефетем һәрчак янымда, тугрылыгы өчен мин бик рәхмәтле аңа.
Гаилә кануннары
.jpg)
Мин барлык универсаль булган алымнарны да кулланам, «Воспитание детей мусульман в светском государстве» дигән китабым бар. Беренче чиратта, мөселманнар тирәсендә формалашкан стереотипларны үзгәртү ниятеннән дә язылды ул китап. Гадәттә, намазда дисәң, җәмгыятьтән аерылган, бу дөньядан читләшкән итеп күзаллый күпчелек халык. Юк, киресенчә, үземнең балалардан әйтәм, алар – намазлы, яңа белемгә ачык, актив гражданлык позицияле кешеләр. Менә 15 ноябрь көнне кызым Хәдия, Казахстанда Х Халыкара яшь дизайнерлар бәйгесендә катнашып, I дәрәҗә диплом алып кайтты. Миланга чакырганнар, сөбханаллаһ.
Әлбәттә инде, балаларымны тәрбияләүдә, беренче чиратта, шәригать кануннарына таянам. Аннары һәрберебезнең бурычы – милләтебезнең гореф-гадәтләрен сеңдерү. Гаилә кору мәсьәләсендә дә шул ике нисбәткә таяну. Тел белән дин бик тыгыз бәйләнештә булганда, аларны икесен бергә алып барганда гына тел, милләт сакланачак.
Мөселманнарга килгәндә, бик яратам Лондондагы мэр үрнәген. Лондон белән халыкны таныштырасы юк, ул – дөньякүләм алдынгы шәһәр, шул шәһәрнең мэры – мөселман кешесе. Балаларымның да актив тормыш позициясен алып бару яклымын.
Башта үзең ярдәм ит!
.jpg)
Әниемнең бер догасы бар иде: «Йә Раббым, көткән урыннарыңнан да, көтмәгән урыннарыңнан да олы ярдәмеңнән калдырма» дигән. Чыннан да, хәрәкәттә – бәрәкәт, ди бит халык.
Алма пеш, авызыма төш, дип кенә уңышка ирешеп булмый. Менә бер хәл исемә төште. Инде дистәләгән ел узган... Бугуруслан шәһәрендә бер сайлауларда катнашырга туры килгән иде. Җыелган халык арасыннан беренче булып басып бер хатын, гомумән, таныш түгел хатын-кыз, минем кандидатураны яклап, матур, көчле сүзләр әйтте. Сайлауда җиңдем ул көнне, аннары теге хатын-кыздан барып сорадым, кем соң сез һәм нигә минем өчен шулай тырыштыгыз дип. Ахыр чиктә бу хатын-кызны әллә ничә ел элек яңгырлы көнне, автовокзал тукталышыннан узып барышлый туктап, алып кайткан булганмын икән. Минем өчен бит инде бу юл уңае гына булган хәл, ә кешенең күңелендә калып, кире үземә дә ярдәме тиде.
.jpg)
.jpg)
Инде авыр минутларыма килгәндә... Бездә 11 бала, хатыным ике-өч ел саен бәби алып кайтып торды, нинди генә җилләр исмәсен, өйгә гаиләм янына кайтып, шушы кечкенә сабыйларны кулыма алсам, минем барлык борчуларым бетә. Һәрбер бала үзенең бәрәкәте белән туа, балаларым – Аллаһның рәхмәте.
– Туган ягыгызга еш кайтасызмы? Балаларыгызның киләчәген ничек күрәсез?
– Күпчелек әкиятләр, җырлар, шигырьләребез юктан гына туган якларыбызга барып тоташмыйдыр, күрәсең. Миңа эшем белән бәйле сирәгрәк кайтырга туры килә, хәзер заманалар да үзгәрде, югары технологияләр тормышыбызны бик җайлаштырды, Аллага шөкер. Якыннарым белән һәр көн булсынмы скайп, ватсап аша элемтәдәбез. Ялларга туганнарым кунакка һәрдаим килеп торалар.
.jpg)
Балалар киләчәгенә килгәндә, каты бәреләсем килми, чөнки без – төрле буын кешеләре. Без «обязательный» балалар булып үстек. 40 градус салкында да дәресне калдырмыйча укып йөрдем, якшәмбе көннәрендә дә торып киткән вакытлар булды. Хәзер без сезнең белән бик прогрессив заманда яшибез, минут саен үзгәреп тора барысы да, балалар да хәзер башка төрле. Балаларыма үзләренә уңайлы җирлекне табып, җаннарына рәхәт урында яшәүләрен теләр идем. Яшәгән дәүләтләрен, халкын яратсыннар. Яшәгән дәүләтләренә файдалы кешеләр булсыннар. Минем шикелле эшләгән урыннары да, ял иткән урыннары да бергә булсын. Әлбәттә, гаилә кору мәсьәләсендә мөселман, татар кешеләрен табып, гаилә коруларын теләр идем.
Бурыч
.jpg)
– Яхшы яшәү өчен, кеше нишләргә тиеш?
– Без бик тырыш милләт буларак үзебезне таныттык. Татар авылларына керсәң, гөлбакчага эләккән шикелле, йортлар берсеннән-берсе ямьлерәк. Шушы ритмны югалтмыйча яшәргә кирәк.
.jpg)
Татарстан Президенты Рөстәм Миңнеханов та чит илдәге татарлар белән яхшы элемтәләрне саклап килә, ярдәм күрсәтеп тора.
Кытай халкының «Чайна таун»ы шикелле, безгә дә татарлар яшәгән илләрдә, шәһәрләрдә үзебезнең «Татар бистәләре»н булдырырга кирәк, әле моның өчен тарихи нигезләребез дә бар. Милләтебезне саклыйк, туган телебезне алдагы буыннарга да җиткерү бурычы нәкъ безнең өстә.
.jpg)
Әңгәмәдәш – Ленария МӨСЛИМ, Дубай, Берләшкән Гарәп Әмирлекләре 
Телебезне, мəдəниятебезне, гореф-гадəтлəребезне саклап калу юлында “Туган як” газетасы редакциясе, сез, журналистлар, тагын бер кабат əйтəм – мөһим эш башкарасыз. Юкка гына эшлəнə торган эш түгел бу, чөнки тел проблемасы киң таралды бүген. Бу биредə генə түгел, безнең Татарстанда да шулай ук. Без, үз чиратыбызда, барлык концертларыбызда бу теманы күтəреп чыгарга тырышабыз. Тик аны ничек тə хəл итəр өчен, барлык Россия, Татарстан татарларына берлəшеп эшлəргə кирəк. Тел беттеме, миллəт бетте дигəн сүз.
- “Туган як” газетасына, безнең укучыларга сезнең телəклəр.
- Газетаны укучылар саны кимемəсен, тиражы артканнан артып торсын, халкыбыз аны яратып укысын, телебезне онытмасын иде
Редакция коллективына алдагы елларда да газетаның йөзен саклап калырга, укучыларны бай һəм тирəн эчтəлекле язмалар белəн куандырып торырга язсын иде. Барчагызга да саулык-сəламəтлек, иҗади уңышлар, бəхет, иминлек телим. Белегез – мин сезне просто люблю.
- Əңгəмəгез өчен рəхмəт, Фирдүс.
- Сезгə рəхмəт, исəнлектə күрешик.
Ə концертка килгəндə, ул искиткеч иде. Җырчыны аерып торган дəртле, шаян җырлары да, салмак, уйланырга мəҗбүр итə торганнары да яңгырады, кыскасы, җырлатты да, елатты да Фирдүс, барчабыз да бик канəгать калдык. Безгə өлкə үзəгенə барып, яраткан җырчыбыз катнашында шушындый искиткеч тамаша карау мөмкинлеге тудырган өчен, редакциябезнең дуслары - Рамил Абдуллинга, Ринат Мангушевка, Харис Хакимовка, “Лидер” ФСКсы директоры Николай Ерамасовка һəм йөртүче Виктор Кныжовка олы рəхмəтлəребезне белдерəбез.
Спас район администрациясе башлыгы Татьяна Бирюкова да, җирле мәктәп директоры Сергей Бунегин да балаларга заманча ял урыны булдырырга нык булышкан Наил Хәсәновичны Рәхмәт хатлары белән бүләкләделәр, аның исеменә күп җылы сүзләр әйттеләр. “Шундый мәрхәмәтле кешеләр безнең арада күбрәк булсын иде. Наил Хәсәнович ярдәме белән төзелгән әлеге балалар мәйданчыгы киләчәк буында туган якка мәхәббәт тәрбияләүдә зур роль уйнаячак, кече ватанга хөрмәт уятачак”, - диде Татьяна Валентиновна.
Ә Сергей Викторович Салех Сафиновичны үзенчәлекле рәссам дип атады. Аның фикере буенча, җирле администрация башлыгы бар рәссамнарга хас булган пумала белән түгел, ә бүгенгедәй конкрет эшләре белән авылга өстәмә ямь биргән һәм файдалы булган мөһим гамәлләрен тормышка ашырып, туган авылы турында тарихка кереп калырлык үз рәсемен ясый. Чынлап та, район администрациясе башлыгы урынбасары Салех Кинзябаев әйтүенчә, “Җирле инициативаларга булышлык» программасы эшли башлаган елдан алып, Татар Моклокасы администрациясе бу проектның даими катнашучысы. Ә районның мәдәният бүлеге мөдире Елена Синева моклокалыларны, аеруча балаларны яңа мәйданчыкка сак карашлы булырга өндәде.
Әти-әниләр исеменнән күп балалы аналар – Гализә Кукаева белән Рәйсә Хабибуллина чыгыш ясадылар. Шуннан соң символик кызыл тасманы бәйрәмнең төп сәбәпчесе Наил әфәнде белән икенче класс укучысы Диләрә Салимҗанова кистеләр һәм, буа өзелгәндәй, халык агымы “Ручеёк” исемле ял паркына ашкынды, күз ачып йомганчы бар булган җиһазлар хәрәкәткә килде, парк бала-чага белән тулды. Бу көнне алар аеруча шат иделәр. Шуның өстенә спонсор нәни авылдашларына татлы күчтәнәчләр дә өләште, көзге күктәге кояш та җәйге сыман җылы нурлары белән сөендерде, моклокалыларның куанычларын күреп, елмаеп тора төсле иде.
И.Садеков фотолары.